“Het leven zorgt ervoor dat er zorgen zijn; en de zorgen verdrijven, dat doet de wijn”
Johann Wolfgang von Goethe-
Het Corona virus houdt de hele wereld bezig. Dat bracht me op het idee te vertellen over virussen in de wijngaard.
In de wijngaard heeft de wijnboer iedere dag te maken met virussen en schimmels die zijn wijnstokken en druiven bedreigen. In beide gevallen geldt: hoe voorkom je die virussen en hoe bestrijd je ze. Ik beperk me in dit stuk tot de virussen in de wijnbouw.
Phylloxera
De meeste mensen hebben wel eens gehoord dat er ooit een grote ramp plaatsvond die de Europese wijngaarden bijna compleet verwoestte, de Phylloxera. Dit speelde zich af in de 19-e eeuw. Het ging hier om een druifluis die zich voedde met de wortels van de wijnstokken. Door de beetwonden die hij toebracht liepen de druivenstokken op die plekken infecties op en stierven binnen een paar jaar af. De oplossing is destijds gevonden. Amerikaanse druivenstokken die met deze druifluis mee geëvolueerd waren hadden zelf een natuurlijk afweer mechanisme ontwikkeld. Een kleverig sap dat na een beet vrij kwam en aan de bek van de druifluis vastkleeft én een beschermend laagje over de beetwond legde. Door de Europese druivenrassen op deze Amerikaanse stokken te enten was dat gevaar voor een groot gedeelte beteugeld.
Virussen op wijnstokken
Virussen op wijnstokken zijn meestal niet dodelijk, maar tasten het vermogen om goed te kunnen functioneren vaak dusdanig aan , dat er vaak niets anders opzit dan de wortelstok te rooien en de grond te ontsmetten. Meestal worden virussen in de wijngaard verspreid via stekken of microscopisch kleine wormen die de wortels aantasten. Met het stekken van wortelstokken, oftewel klonen, vermeerder je het aantal planten met dezelfde kenmerken. Risico is dat je ook de aanwezige virussen vermeerdert. Een moderne oplossing is het klonen van de druif via weefselkweek. Hier worden virusvrije groeitopjes in een laboratorium gekweekt. Die kan je vervolgens enten op een wortelstok die bestand is tegen de kleine wormpjes.
Insecten en bacteriën
Wat voor ’n gevaren dreigen nog meer voor de druivenstok? Insecten als de sharpshooter, een familielid van de cicade, brengt met het aanzuigen van plantensappen bacteriën over die de druivenstok kan aantasten. Hier is weinig tegen te doen. Wijngaarden die soms met vorst te maken krijgen hebben gelukkig geen last van deze insecten. Mogelijk dat er ook natuurlijke vijanden zijn in te zetten , zoals de sluipwesp, maar daarover heb ik nog geen gegevens gevonden.
Schimmelziekten
En dan zijn er nog de schimmelziekten die de wijnstok kan belagen. Dit komt vooral voor als er sprake is van warme en vochtige omgevingen. In Maritieme klimaten doet deze situatie zich natuurlijk standaard voor. De Meeldauw en de Valse Meeldauw zijn schimmels die een wijnboer niet graag ziet op zijn groene delen van de wijnstok en op zijn druiven. Aangetaste druiven smaken minder fruitig en gaan schimmelig en bitter smaken. Als oplossing kan de wijnboer een chemische spray gebruiken. Deze moet hij dan zo’n 2x per seizoen gebruiken. Ook zijn er natuurlijke middelen zoals zwavel en koper opgelost in water beschikbaar ( de zogenaamde “Bordeauxse pap”). Deze zijn als natuurlijke stoffen zelfs toegestaan in de biologische wijnbouw. Nadeel is dat na elke regenbui opnieuw gespoten moet worden, omdat anders deze middelen weer van de bladeren afgespoeld zijn. In een seizoen moet dan wel zo’n 12 tot 16 keer worden gespoten. Die zwavel en koper komt natuurlijk ook in de bodem en wordt ongetwijfeld opgenomen door de wijnstok. Aan de consument te beoordelen wat de voorkeur heeft.
Belangrijkste middel
Belangrijkste middel is nog altijd de selectie van het juiste druivenras voor het betreffende klimaat en wijngaard. Het is verstandig het druivenras te kiezen die het beste gedijt. Met daarbij de juiste onderstok en kloonvariant. Meer kan een wijnboer preventief niet doen ter voorkoming van vervelende zaken. Behalve natuurlijk zijn wijngaard goed verzorgen en er voor zorgen dat zijn wijnstokken in goede conditie zijn.
Zorgen jullie ook goed voor jezelf?
Links
Aanvullend een aantal artikelen die ik vond op internet.
- Op de site van Winespectator staat een artikel die wijst op signaal bij afname van reukzin. Dit zou volgens het artikel kunnen wijzen op een vroege aanwijzing naar het hebben van Corona. ( Engels)
https://www.winespectator.com/articles/loss-of-sense-of-smell-could-be-symptom-of-coronavirus-infection - Het bekende wijn expocentrum La Cité du Vin ( www.laciteduvin.com/fr), in Bordeaux, heeft de deuren gesloten vanwege de Corona crisis. Maar ze hebben online nog veel informatie. Er is veel te horen over de wijncultuur in de wereld. ( Engels en Frans)Kijk en luister : https://soundcloud.com/laciteduvin
- Op de website van de wijnhoek trof ik veel informatie over aantasting van wijndruiven. (Ook in het Engels.) http://www.dewijnhoek.nl/database/info83.html